शनिवार, ४ नोव्हेंबर, २०१७

देवपद आणि गुरुपद

मंत्रीपद, चिटणीसपद, अध्यक्षपद अशा अनेक पदाला पोहोचल्या गेलेल्या व्यक्ती आपण पाहतो. नाही म्हटलं तरी प्रत्येकाला काही ना काही तरी पद हे चिटकलेलेच असते. पण हे पद म्हणजे तरी काय? व्यवहाराच्या दृष्टीने ती जागा भूषविणे..!!! म्हणजे अध्यक्षपदी असलेली व्यक्ती, अध्यक्षस्थान भूषविते. इतका साधा सरळ त्याचा अर्थ आहे. 

पण, देवपद किंबहूना काही बाबतीत गुरुपदसुध्दा, म्हणजे अनुक्रमे देव किंवा गुरू होणे असू शकते काय? उदा. एखाद्या व्यक्तीला आपण गुरू मानतो आणि आदराने आपण त्यांचा उल्लेख, "ते/त्या मला गुरुस्थानी किंवा माझ्यासाठी गुरुपदी आहेत", असा करतो. 
तसेच एखाद्या व्यक्तीच्या चांगल्या वागण्याने ती व्यक्ती "देवपदाला" पोहोचली असे म्हणतो. 

आता वरील दोन्ही व्यक्ती खरंच अनुक्रमे गुरु आणि देव बनते का? माझ्या मते नाही. कारण, गुरू या नावातच खरं तर मोठेपण दडलंय आणि देवात देवत्व....!!! त्यामुळे गुरु कोणाला म्हणावे अन् केवळ चमत्कार करणाऱ्यालाच देवत्व बहाल करावे का हा ज्याचा त्याचा प्रश्न आहे. 

देवपद आणि गुरूपद अशी संकल्पना आहे कि, ती व्यक्ती त्या पदाला (चरणाला/पायांना) पोहोचली, न की ते स्थान भूषविले...!!! आता असे मला वाटते, बरं का... उगाच गैरसमज नसावा. कारण देवाला पाहणाऱ्या अथवा पाहिलेल्या फारच कमी व्यक्ती आहेत आणि ज्या व्यक्तीला आपण गुरुपदी मानतो त्या व्यक्तीच्याही गुरुपदी कोणी तरी असतेच/असेलच नाही का? गुरुंचे गुरु असणाऱ्या श्री गुरुदेव दत्तांनीही आपल्या अवतार कार्यात आपले २४ गुरु केले/मानले. देव आणि गुरू असे दोन्ही स्थान भूषविणाऱ्या श्री गुरुदेव दत्तांशी कोणी बरोबरी करू शकत असेल तर ते खुद्द श्री गुरुदेव दत्तच असे मला वाटते. फार तर एखादी व्यक्ती गुरुपदाला किंवा देवपदाला पोहोचली म्हणताना, गुरुंच्या आणि देवाच्या चरणाला पोहोचली असा अर्थ होईल. 

थोडंसं अध्यात्मिक आहे, त्यामुळे बरोबर की चूक हे ही माहित नाही, पण, भक्ती सर्वात श्रेष्ठ...!!! भक्ती म्हणजे लीनता आणि लीन चरणांवरच होतात. थोडक्यात, स्थान भूषविण्यापेक्षा, "पदां"वर लीन होणं श्रेष्ठ नाही का?